połączonej ze spotkaniem warsztatowym (EUROJOS-VII)
Międzynarodowa konferencja naukowa poświęcona zagadnieniom językowego obrazu świata oraz problemowi eksplikacji wartości, połączona ze spotkaniem warsztatowym (EUROJOS-VII), odbyła się w dniach 24-27 czerwca 2013 roku w Puławach. Organizatorami były dwa instytuty: Instytut Slawistyki PAN oraz Instytut Filologii Polskiej UMCS. Sesja była finansowana ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (grant NPRH
nr 0132/NPRH2/H12/81/2012) oraz ze środków Instytutu Filologii Polskiej UMCS, natomiast spotkanie warsztatowe ze środków MNiSW w ramach grantu NPRH.
W konferencji oraz w warsztatach uczestniczyło łącznie 46 osób z Polski (z Bydgoszczy, Katowic, Kielc, Krakowa, Lublina, Opola, Pułtuska, Siedlec, Szczecina, Warszawy i Wrocławia), Białorusi, Belgii, Chorwacji, Francji, Niemiec, Rosji, Ukrainy i Włoch.
Konferencja była kolejnym spotkaniem, jakie odbyło się w ramach międzynarodowego konwersatorium EUROJOS, afiliowanego w Instytucie Slawistyki PAN (kierownik naukowy prof. Jerzy Bartmiński), powiązanym z realizacją projektu grantowego „Metody analizy JOS w kontekście badań porównawczych”.
Konferencja rozpoczęła się 24 czerwca 2013 roku sesją poświęconą problemom ogólnym, związanym z metodologią badań językowo-kulturowego obrazu świata Słowian i ich sąsiadów. Przedstawiono 3 referaty wprowadzające: Przemysław Łozowski (IFA UMCS, Lublin) mówił o kontrowersjach wokół zagadnienia JOS; Anna Pajdzińska (IFP UMCS, Lublin) przybliżyła problem znaczenia leksemu i sposobów jego definiowania, zaś Nina Gryshkova (Łuck/Lublin) zajęła się kwestią konceptu w językoznawstwie – w relacji do stereotypu, pojęcia i znaczenia.
W kolejności odbyło się otwarte posiedzenie Sekcji Etnolingwistycznej Komitetu Językoznawstwa PAN oraz Komisji Etnolingwistycznej przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów, które poprowadził przewodniczący obydwu gremiów – Jerzy Bartmiński (IS PAN, Warszawa / IFP UMCS, Lublin). Przewodniczący mówił program kolejnego posiedzenia komisji, jakie zaplanowano podczas XV Międzynarodowego Kongresu Slawistów w Mińsku (20-27 sierpnia 2013). Zaprezentował również 25. numer „Etnolingwistyki”, gdzie opublikowano teksty zgłoszone przez komisję w programie kongresu w ramach bloku tematycznego pod nazwą „Wartości w językowo-kulturowym obrazie świata Słowian i ich sąsiadów”. Następnie – sekretarz KE przy MKS i SE KJ PAN – Joanna Szadura złożyła sprawozdanie z działalności KE MKS za lata 2008-2013 (druk zob. 25. numer „Etnolingwistyki”, s. 327-328). Głos zabrał również współorganizator XV Kongresu Slawistów w Mińsku – Nikołaj Antropow. Następnie, Iwona Bielińska-Gardziel (sekretarz konwersatorium; IS PAN, Warszawa) przedstawiła stan prac prowadzonych w ramach konwersatorium EUROJOS i projektu grantowego „Metody analizy JOS w kontekście badań porównawczych”, realizowanego od XII 2012 w Instytucie Slawistyki PAN. Przypomniała o deklarowanej w ramach grantu współpracy naukowców reprezentujących polskie i zagraniczne instytucje naukowe, przybliżyła zamierzenia projektu oraz harmonogram toczących się i planowanych na kolejne lata prac, zaznaczając, że w mocy pozostaje wydanie przygotowywanych opracowań w postaci pięciu osobnych zbiorów (tomiki te zostaną opublikowane w Slawistycznym Ośrodku Wydawniczym jako osobna seria wydawnicza pod naczelną redakcją Jerzego Bartmińskiego).
Kolejnego dnia, podczas sesji poświęconej problemom definiowania, Alicja Nagórko (Berlin) poruszyła kwestię dotyczącą profili znaczeniowych i zjawiska polisemii na materiale niemieckim, Halina Pelc (Lublin) mówiła o definiowaniu wartości typu DOM, RODZINA, MIŁOŚĆ w słowniku gwarowym, Dorota Pazio-Wlazłowska (Warszawa) zajęła się kwestią odautorskiego wartościowania leksyki aksjologicznej w definicjach podawanych w słownikach rosyjskich (ironiczne cudzysłowy, partykuły typu jakoby, rzekomo itp.), a Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska (Lublin) dokonała przeglądu sposobów operacjonalizacji pojęcia „profilowania” w pracach etnolingwistycznych i zaprojektowała konieczne uściślenia tego pojęcia na użytek dalszych prac badawczych. Problemów szczegółowych dotyczyły referaty Nikołaja Antropowa (Mińsk), który na przykładzie hasła „krynica” w moskiewskim tomie Slavjanskie drevnosti pokazał, że lubelski Słownik stereotypów i symboli ludowych przynosi istotnie nowe informacje o słowiańskim JOS (m.in. związki białorusko-polskie), zaś Aleksandra Niewiara (Katowice) przedstawiła propozycję badania kulturowych słów-kluczy poprzez analizę ciągów synonimicznych.
Podczas dwóch sesji (25. czerwca) referenci przedstawili analizy dowolnie wybranych pojęć obecnych w języku i kulturze wspólnot narodowych i lokalnych. Marzena Marczewska (Kielce) przedstawiła językowo-kulturowy obraz zdrowia w języku polskim; Joanna Szadura (Lublin) mówiła o Święcie i świętowaniu w polszczyźnie, Ewa Masłowska (Warszawa) o problemie GRZECHU i POKUTY w aspekcie ludowego etosu sprawiedliwości. Olga Frołowa (Moskwa) podzieliła się rozważaniami dotyczącymi zależności pomiędzy leksemami oдушевленное/неодушевленное и живое/неживое w rosyjskim obrazie świata, Ludmiła Fiodorowa (Moskwa) zaprezentowała porównanie francuskich, polskich i rosyjskich idiomów dotyczących głupca, a Stefan Gehrke (Berlin) przedstawił analizę kontrastywną polskiego i niemieckiego współczesnego dyskursu publicznego w kontekście językowego obrazu ŻYDA.
26. czerwca rozpoczęło się spotkanie warsztatowe, w ramach którego rozpatrywano problemy dotyczące ankietowania. Jerzy Bartmiński (Lublin / Warszawa) na przykładzie hasła Europa (w ASA 2010) pokazał, w jaki sposób ankietę można wykorzystać jako narzędzie rekonstrukcji językowego obrazu wartości; Margarita Żujkowa (Łuck) przedstawiła zastosowanie asocjatywnego eksperymentu jako metody badania dynamiki pojęć kulturowych; Aleksy Judin (Gent) przybliżył słuchaczom metody ilościowe i jakościowe wykorzystywane we współczesnej socjologii, psychologii i lingwistyce oraz omówił ich możliwe zastosowanie w badaniach empirycznych. Na koniec tej sesji Małgorzata Brzozowska (Lublin) przedstawiła przygotowany wspólnie z Beatą Żywicką (Przemyśl) komunikat o stanie prac nad ankietą Słownika Aksjologicznego (ASA), przeprowadzoną przez referentki w 2010 roku (w ramach kontynuacji badań prowadzonych od 1990 roku). W ożywionej dyskusji po wszystkich referatach zwracano uwagę na potrzebę uwzględniania zróżnicowania gatunkowego wypowiedzi i różnic regionalnych, podkreślano przydatność wywiadów indywidualnych i sygnalizowano wątpliwości związane z niejednoznacznością wprowadzanego w opisie stereotypów modyfikatora „prawdziwy”.
Podczas kolejnej sesji referenci prezentowali wyniki badań ankietowych przeprowadzonych dla różnych języków. Urszula Majer-Baranowska (Lublin) przedstawiła materiał uzyskany w ankietach przeprowadzonych wśród polskich studentów w 2010 i w 2012 roku odnośnie haseł Godność, cześć i honor; Piero Pasini (Wenecja) omówił znaczenie pojęcia honor we współczesnym języku włoskim; Małgorzata Brzozowska (Lublin) pokazała, w jaki sposób zmieniało się rozumienie pojęcia Praca wśród młodych Polaków w świetle ankiet ASA z lat 1990, 2000 i 2010; Dorota Cyngot (Warszawa) i Joanna Popielska-Grzybowska (Pułtusk) rozważały możliwość rekonstrukcji obrazu DOMU na podstawie danych archeologicznych (słowiańskich, egipskich); James Underhill (Rouen) poruszył problemy związane z tłumaczeniem ang. słów home i homeland, na język niemiecki (Haus, heim) i francuski (maison). Zuzanna Bułat Silva (Wrocław) pokazała portugalski DOM w świetle danych ankiety typu ASA przeprowadzonej w Lizbonie. Na koniec Joanna Popielska-Grzybowska (Pułtusk) sygnalizowała trudności, jakie wspólnie z J. B. Harperem (London) napotkali, próbując przeprowadzić ankiety na temat domU wśród studentów brytyjskich.
Po serii referatów nastąpiła próba zastosowania teorii w praktyce, czyli praca z surowym materiałem, pozyskanym podczas badań empirycznych [szczegółowe omówienie warsztatów przygotowała J. Szadura – zob. część 2-ga komunikatu].
Podczas ostatniego dnia spotkania (27. czerwca) referenci zaprezentowali analizy wybranych konceptów (głównie pięciu wytypowanych do opracowania w ramach konwersatorium EUROJOS do badań językowego obrazu świata Słowian i ich sąsiadów): Dominika Zawadzka-Koch (Berlin) przedstawiła referat na temat kognitywnej semantyki europejskości w kontekście polsko-niemieckiej transmigracji, Walentina Kulpina (Mоskwa) mówiła o koncepcie wolności (Ńвобода) i jej atrybutach w języku rosyjskim, zaś Martyna Sońta (Wrocław) przedstawiła językowy obraz pracy, porównując słownikowe definicje hiszpańskiego leksemu trabajo.
Łącznie przedstawiono 29 referatów. Kilku referentów, którzy zgłosili swoje wystąpienia i nadesłali tezy (Natalia Chobzej ze Lwowa, Natalia Długosz z Poznania, Ludmiła Kozłowska z Mińska, Bożena Tieszen z Milwaukee, Marija Stefanović z Nowego Sadu, Ałła Kożynowa z Mińska, Lidia Nepop-Ajdaczyč z Kijowa, Beata Żywicka z Przemyśla) nie dojechało na konferencję. Przewiduje się publikację ich tekstów w materiałach pokonferencyjnych.
W części podsumowującej oraz zamykającej konferencję i spotkanie warsztatowe swoimi refleksjami dotyczącymi problemów, które stały się przedmiotem zainteresowania zgromadzonych badaczy podzielił się prof. Jerzy Bartmiński, także goście reprezentujący jednostki naukowe współpracujące w ramach konwersatorium EUROJOS (również w ramach projektu grantowego NPRH), potwierdzając gotowość dalszego współdziałania (m.in. Alicja Nagórko, Mikołaj Antropow, James Underhill) oraz Joanna Szadura. W imieniu dyrekcji obydwu instytutów współorganizujących konferencję gości pożegnały, dziękując za wspólne obrady i wyrażając nadzieję na przyszłe spotkania, prof. UMCS Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska oraz dr Dorota Pazio-Wlazłowska.
W komunikacie końcowym dr Iwona Bielińska-Gardziel poinformowała o przewidzianym w harmonogramie grantu kolejnym spotkaniu współpracowników projektu grantowego (8-10 XII 2013) oraz o możliwości uzyskania niewielkiego finansowego wsparcia na przeprowadzenie badań ankietowych, które zgodnie z harmonogramem grantu NPRH powinny zostać zamknięte do końca 2013 roku.
Jako organizatorzy konferencji, potwierdzamy gotowość opublikowania wygłoszonych referatów z godnie z podanymi wcześniej planami. Przewidujemy trzy możliwości:
- W tomie pokonferencyjnym pt. „Wartości w językowo-kulturowym obrazie świata Słowian i ich sąsiadów (3)” lub na łamach 26. tomu „Etnolingwistyki” (redakcja pisma zastrzega sobie dobór tekstów według założonej koncepcji przygotowywanego tomu).
- Po sesji, która odbędzie się w XII 2013 w Puławach (zob. informacja w osobnym komunikacie sekretarza konwersatorium EUROJOS) zastanie uzgodniony termin składania wystandaryzowanych wersji tekstów, spełniających kryteria założone przez kierownika grantu i aspirujących do wejścia do „Leksykonu aksjologicznego”.
Na teksty będziemy oczekiwać do 10 X 2013 roku.
Prosimy o nadsyłanie znormalizowanych tekstów wraz ze streszczeniami w dwóch językach (w języku, w jakim referat został przygotowany oraz w języku angielskim).
Teksty w wersji elektronicznej w systemie Word w granicach 1 arkusza, zgodnie z regułami formatowania podanymi w „Etnolingwistyce” (nry 23-24), prosimy przysyłać na adres:
dr Iwony Bielińskiej-Gardziel na adres sekretariatu konwersatorium EUROJOS: Адрес электронной почты защищен от спам-ботов. Для просмотра адреса в вашем браузере должен быть включен Javascript. lub dr Joanny Szadury: Адрес электронной почты защищен от спам-ботов. Для просмотра адреса в вашем браузере должен быть включен Javascript..
Odpowiedzialni za organizację konferencji:
prof. dr hab. Jerzy Bartmiński (Instytut Slawistyki PAN/ IFP UMCS)
dr hab. Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska, prof. UMCS (IFP UMCS)
dr Iwona Bielińska-Gardziel (Instytut Slawistyki PAN)
dr Joanna Szadura (IFP UMCS)
w załączeniu protokół z warsztatów EUROJOS_VII
Protokół warsztatów EUROJOS_VII:
„Metody ankietowe – teoria w praktyce”
Spotkanie warsztatowe, jakie zorganizowano 26 czerwca, służyło wypracowaniu wspólnego warsztatu badawczego współpracowników projektu EUROJOS. Wprowadzeniem do tej części spotkania było wcześniejsze wystąpienie Jerzego Bartmińskiego (Ankieta jako narzędzie rekonstrukcji językowego obrazu wartości. Na przykładzie EUROPY w ASA 2010). Zadaniem uczestników warsztatów było: 1) udzielenie odpowiedzi na pytanie Co, według Ciebie, świadczy o istocie prawdziwej EUROPY?, 2) podsumowanie ankiety, zgodnie z zasadami przyjętymi w opracowaniu Język – wartości – polityka (Bartmiński 2006: 40-41); 3) przetłumaczenie pytania ankiety na języki biorących udział w zajęciach uczestników warsztatów.
W badaniu uwzględniono odpowiedzi 27 uczestników warsztatów, którzy podali 100 wyrażeń cytatowych. Przyjęto do opisu następujące aspekty:
(A) aspekt psychospołeczny: obejmuje wyrażenia nazywające wszystkie postawy wobec ludzi, stosunki do ludzi (dobroć, altruizm), zachowania społeczne, które wymagają pewnych predyspozycji psychicznych i umysłowych, np.: miłość, przyjaźń, przywiązanie, szacunek, współczucie, miłosierdzie, obiektywność, chęć niesienia pomocy, odpowiedzialność, życzliwość;
(B) aspekt bytowy: obejmuje wyrażenia związane z sytuacją życiową i postawami życiowymi, posiadanymi dobrami materialnymi, dobrobytem, biedą, ładem/porządkiem, pracą, przemysłem, podziałem dóbr materialnych, punktualnością, ekologią, rozwojem, nałogami oraz pożywieniem;
(C) aspekt estetyczny: obejmuje wyrażenia nazywające wartościowanie z punktu widzenia piękna;
(E) aspekt etyczny: obejmuje eksplicytne wyrażenia wartościujące pod kątem dobro – zło, pozytywny – negatywny;
(F) aspekt fizykalny: obejmuje on cechy fizyczne osób, przestrzeni i przedmiotów, czyli: formę, wygląd, strój, trwałość, ciało i jego części, zdrowie, fizjologię, kalectwo fizyczne, chorobę, a także ukształtowanie powierzchni;
(G) aspekt biologiczny: obejmuje wyrażenia nazywające to, co należy do biologii, natury, przyrody: nazwy gatunków zwierząt i roślin oraz prokreację;
(H) aspekt historyczny: obejmuje wyrażenia nazywające wydarzenia historyczne i świadomość historyczną;
(I) aspekt ideologiczny: obejmuje wyrażenia nazywające i charakteryzujące ideologię (jako zespół idei) – postawę wobec świata, wobec własnego kraju, ojczyzny, światopogląd; także symbole ideologiczne;
(K) aspekt kulturowy: obejmujący wyrażenia nazywające wartości kultury, zabytki, oświatę, wykształcenie, obyczaje, język, muzykę, tańce, zabawę, rozrywkę, naukę, cywilizację, działania artystyczne ( i obiekty z nimi związane);
(L) aspekt lokatywny: obejmuje wyrażenia lokalizujące obiekty;
(M) aspekt militarny: obejmuje wyrażenia nazywające wojny, przemoc zbrojną, działania zbrojne, terroryzm, broń (zbrojenie/rozbrojenie), politykę militarną i wszelkie militaria;
(N) aspekt obejmuje wyrażenia nadrzędne semantycznie wobec analizowanej nazwy albo ekwonimiczne.
(P) aspekt psychiczny: obejmuje wyrażenia nazywające wymiar duchowy, cechy umysłowości i charakteru (mądrość, odwaga, itd.), emocje i intelekt, zdolności, umiejętności, skłonności, talenty i zamiłowania, zainteresowania; wszystkie poczucia, odczucia, uczucia np.: bezpieczeństwo, lęk, szczęście, komfort psychiczny, lekkość etc; decyzje i działania o wymiarze indywidualnym/ indywidualizm;
(R) aspekt religijny: obejmuje wyrażenia nazywające i charakteryzujące religię/Boga, symbole i wartości chrześcijańskie oraz religijność jako postawę;
(S) aspekt społeczny: obejmuje wyrażenia nazywające stosunek do ludzi oraz zachowania społeczne; solidarność, współpracę i wzajemną pomoc; napięcia i konflikty społeczne; hierarchię społeczną; braterstwo; sprawiedliwość, tolerancję, kompromis, poszanowanie praw innego człowieka; wszystkie układy rodzinne; dyskryminację (seksizm, korupcja, układy, kumoterstwo); poczucie jedności;
(T) aspekt polityczny: obejmuje wyrażenia nazywające politykę i aparat państwowy: władzę, konstytucję, rząd, granice; suwerenność i niepodległość; prawo i praworządność; sądy, sądownictwo; poglądy polityczne; ustrój państwowy; współpracę międzynarodową; działalność organizacji międzynarodowych; porozumienia międzynarodowe; administrację państwową;
(X) aspekt narodowościowy: obejmuje wyrażenia nazywające i dotyczące narodowości i narodu, rozumianych jako wspólnota społeczno- kulturowa.
Podsumowanie ankiety:
N = 27, W = 100, D = 35
ASPEKTY |
DESKRYPTORY |
WYRAŻENIA CYTATOWE |
(K) |
kultura (13) |
bogata kultura (sztuka); wysoka (niemasowa) kultura i sztuka; kultura oparta na filozofii greckiej, rzymskim prawie i chrześcijaństwie – stąd Europa czerpie z zewnątrz, ale rozwija te treści; o istocie prawdziwej Europy decyduje jej kultura ukształtowana, sięgająca chrześcijaństwa i antyku; o istocie prawdziwej Europy stanowi jej kultura, na którą składa się spuścizna basenu śródziemnomorskiego – Rzymu i Grecji oraz kultura chrześcijańska z wszystkimi jej odcieniami – wschodnimi, zachodnimi (protestantyzm itp.); wspólnota kulturalna i cywilizacyjna – od starożytności; poczucie swoistej jedności kulturowej; zjednoczone wspólnymi korzeniami kulturowymi; kulturowa tradycja; o istocie prawdziwej Europy decyduje jej otwartość na inność kulturową z zachowaniem, ciągłość [kulturowa]; poszanowaniem źródeł własnej kultury; wiedza kulturowa; szacunek dla odrębności kulturowych; na [jej] obrzeżach znajdują się inne kultury |
(B) |
cywilizacja (8) |
Europa to kolebka cywilizacji; Europa – kolebka cywilizacji zachodniej; stara cywilizacja; wysoka cywilizacja; cywilizacja; komponent cywilizacyjny; cywilizacja związana z pewnym systemem wartości, których jądro stanowi kultura chrześcijańska; moim zdaniem prawdziwa Europa jest przede wszystkim jednością cywilizacyjno-kulturową |
(K) |
wielokulturowość / różnorodność kulturowa (7) |
wielokulturowość (4); wiele kultur; różnorodność językowo-kulturowa; różnorodność kultur, języków |
(H) |
historia (6) |
wspólne doświadczenie historyczne; ciągłość historii; kumulowanie się doświadczeń historycznych; głęboki wymiar historyczny; wiedza historyczna, geograficzna, kulturowa; szacunek dla historii i zrozumienie jej mechanizmów |
(K) |
język (5) |
wiele języków; wielojęzyczność; różnorodność kultur i języków; wiele wzajemnie zrozumiałych języków; różnorodność językowo-kulturowa; |
(K) |
wartości / standardy europejskie (5) |
wspólne wartości (4); standardy europejskie, ich upowszechnienie |
(A) |
wspólnota (5) |
wspólnota (2); wspólnotowość; poczucie wspólnotowości; poczucie przynależności |
(K) |
chrześcijańskie korzenie / chrześcijaństwo (4) |
chrześcijańskie korzenie (2); korzenie chrześcijańskie; chrześcijaństwo |
(A) |
wspólnota gospodarczo-polityczna (4) |
wspólnota interesów; wspólnotowość w kwestiach gospodarczych; wspólnotowość w kwestiach politycznych (częściowo); dopasowywanie systemów edukacji w skali Europy; możliwości stażu (różnych form nauki) dla młodzieży |
(S) |
jedność w różnorodności (3) |
jedność w różnorodności; osobliwością Europy prawdziwej, moim zdaniem jest to, że będąc jednością, podtrzymywana jest jej różnorodność; Europa jest zjednoczona w swej różnorodności |
(X) |
narody (3) |
wiele narodów; tożsamości narodowe; szacunek dla odrębności narodowych |
(B) |
rozwinięta gospodarka (3) |
poziom życia; bogactwo; gospodarka |
(H) |
stary kontynent (3) |
stary kontynent (2); jest starym kontynentem |
(T) |
brak granic (2) |
brak granic; możliwość swobodnego poruszania się wewnątrz przestrzeni krajów unijnych |
(S) |
demokracja (2) |
demokracja; Europa jest bardzo tolerancyjna i demokratyczna |
(S) |
otwartość (2) |
otwartość na innych; o istocie prawdziwej Europy decyduje jej otwartość na inność kulturową z zachowaniem, poszanowaniem źródeł własnej kultury |
(K) |
poczucie odrębności wobec innych kontynentów (2) |
poczucie odrębności wobec innych kontynentów |
(I) |
równość (2) |
równość wobec prawa; równouprawnienie płci |
(K) |
różnorodność (2) |
różnorodność (2) |
(S) |
tolerancja (2) |
tolerancja; Europa jest bardzo tolerancyjna i demokratyczna |
(K) |
tradycja (2) |
tradycje; przywiązanie do tradycji narodowych |
(T) |
Unia Europejska (2) |
Unia; Unia Europejska |
(T) |
autonomia regionów (1) |
autonomia regionów (małych ojczyzn) |
(K) |
brak wspólnoty (1) |
brak wspólnoty europejskiej |
(N) |
brak wykładników istoty prawdziwej Europy (1) |
nic takiego jak prawdziwa Europa nie istnieje – nie można mówić o jej istocie |
(K) |
brak wyraźnych wspólnych wartości (1) |
wartości europejskie nie są wyraźne |
(F) |
kontynent (1) |
Kontynent |
(A) |
nadzieja i zagrożenie (1) |
Europe is a hope and a bet |
(A) |
pierwiastki religijne lub laicko-obywatelskie (1) |
w zależności od wyznawanej ideologii podkreśla się pierwiastki religijne lub laicko-obywatelskie |
(S) |
podbój świata (1) |
podbój świata |
(L) |
położenie geograficzne (1) |
położenie geograficzne |
(S) |
poszanowanie jednostki (1) |
godność człowieka – jednostki – przed zbiorowością |
(K) |
świadomość (własnej) wartości (1) |
świadomość [własnej?] wartości |
(K) |
wiedza geograficzna (1) |
wiedza geograficzna |
(I) |
wolność słowa (1) |
swoboda wypowiadania myśli |
Respondenci przeprowadzonej podczas warsztatów ankiety w swoich odpowiedziach wyeksponowali aspekt kulturowy, uznając, że „prawdziwa” EUROPA ma specyficzną, różnorodną kulturę, której korzenie tkwią w antyku i chrześcijaństwie; cechuje ją przy tym jedność różnorodności. Zaproponowane tłumaczenia pytania ankietowego dały natomiast podstawę do dyskusji nad formą badań realizowanych w ramach projektu EUROJOS.
[Protokół sporządziła dr Joanna Szadura]
Но опасность, которую вы представляете, станет ясной для всех, лишь когда настанет для этого время.
Если вам предстоит умереть на следующей неделе, это трагедия.
Когда-то бывший знаменем правых радикалов, антисемитизм стремительно "бесплатный скачать самоучитель" овладел революционными массами Сорники.
Полагаю, что он просто не мог двигаться, слишком потрясла его мысль, что могут быть дела, более важные, чем превращение его обратно в кота.
Связал ее, заткнул ей рот, да и запер в саду, в сторожке.
Если "Девичьи секреты Альбом для девочек" нет то они будут убраны до заката луны.
Кусок холодного мяса и ломоть хлеба больше ничего и не надо.
Когда-то я читал книгу, герой которой проникал в висевшую на стене "Быстрые деньги в медленные времена" картину.
Я уж просто отупел от здешней скуки и однообразия.
Рядом с моей тарелкой повисла другая с таким же "Бультерьер" бифштексом, только посыпанным жареным луком.
Гроза надвигалась все ближе и, к величайшему блаженству матроса и юнги, разразилась таким ливнем, словно у них над головой пронесся водяной смерч.
Он тяжело дышал, еле двигался и плохо видел, поминутно протирая запотевшие стекла очков.